“De belangrijkste opportuniteit is dat we de tanende welvaartsstaat kunnen verbeteren door te hervormen. Het momentum is er, de budgettaire noodzaak ook,” luidt het. Van Damme ziet in de ouderenzorgproblematiek vooral ook een uitgelezen kans om “onze sociale zekerheid te moderniseren en bruisende economische groeimarkten aan te snijden”.

Itinera berekende dat elke tien jaar de gemiddelde leeftijd van de Belgische bevolking met één jaar stijgt. Tegen 2050 zal ons land meer dan 2 miljoen 60-plussers meer tellen dan vandaag, en het aantal 80-plussers zal tegen dan zelfs verdrievoudigd zijn.

Bovendien voorspelt het Planbureau een netto toename van maar liefst 600.000 zorgbehoevenden in 2050. Omgerekend komt dat neer op 180.000 extra rusthuisbedden de komende 40 jaar. Ook zullen er nog eens 150.000 mensen extra gebruikmaken van de thuisverpleging, en ongeveer 400.000 mensen van thuiszorgdiensten, zeker nu zorgwoningen in de tuin in opmars zijn. Volgens de extrapolaties van Van Damme en Itinera moet de sector daarom 120.000 professionele werkkrachten kunnen aantrekken tegen 2050.

Terwijl onze sociale zekerheid al zowat virtueel failliet is, moet de gigantische financieringsbehoefte van de toenemende vergrijzing en de ouderenzorg worden opgevangen. Het crisisjaar 2009 eindigde met een tekort van 2,2 miljard euro. Over de periode 2010-2015 zal een tekort van 23,8 miljard euro worden opgestapeld.

Vanaf 2030 kost ouderenzorg bijna 0,6 procent en vanaf 2060 bijna 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) meer in vergelijking met vandaag – meer bepaald respectievelijk 2 en 7 miljard euro per jaar extra. Daarom moet een nieuw financieringsmodel voor ouderenzorg worden ontwikkeld, zegt Van Damme. Daarvoor is een grondig maatschappelijk debat nodig.
Van Damme, die voor zijn boek de steun kreeg van de Itinera-hoofdeconoom Ivan Van de Cloot, denkt onder meer aan een nieuw verzekeringssysteem. De Vlaamse verplichte zorgverzekering is trouwens niet meer dan een doekje voor het bloeden, merkt hij op. Van Damme wijst op verzekeringstechnische valkuilen en stelt oplossingen voor om ze te omzeilen. Ook een goede publiek-private samenwerking is onvermijdelijk.

Van Damme dringt ook aan op maximale zelfredzaamheid van de senioren. Vooral de dynamische en kapitaalkrachtige babyboomgeneratie zal daarbij een cruciale rol spelen, omdat zij bewuste gezondheidszorgconsumenten zijn. Van Damme wijst ook op het belang van technologie om senioren zelfredzaam te maken.
Hij zoekt bovendien manieren om meer zorgpersoneel naar de ouderenzorg te lokken, ondanks het imagoprobleem van de sector. Een flexibelere arbeidswetgeving is maar één belangrijk element. De auteur gaat ook dieper in op de noodzaak van een aangepast woonzorgaanbod. De noodzakelijke spectaculaire capaciteitsuitbreiding zal deels via een aangepast subsidiebeleid moeten gebeuren.

Gelukkig is er nog even tijd, merkt Van Damme op. “Terwijl de eerste babyboomers nu op pensioen vertrekken, valt de druk vanuit die groep op de ouderenzorg 20 jaar later. Dat geeft ons 20 jaar de tijd om het ouderenzorgvraagstuk daadwerkelijk voor te bereiden en een nieuw financieringssysteem op de been te zetten.”

About the Author: Yves Michiels

Reeds meer dan 10 jaar de bezieler van NewCraft. Dé bouwpartner voor particulieren, architecten en projectontwikkelaars met duurzame bouwplannen.